Slot Anakart Hurdaları : Bilgisayar teknolojisinin evrimi, donanım bileşenlerinde büyük dönüşümler yaşanmasına neden olmuştur. Bu evrimin önemli kilometre taşlarından biri olan slot anakartlar, 1990’lı ve 2000’li yılların başında yaygın olarak kullanılmıştır. Slot yapısı sayesinde işlemcilerin anakarta bir yuvaya oturtularak takıldığı bu sistem, yerini zamanla soketli anakartlara bırakmıştır. Bu değişimle birlikte slot anakartlar hurdalığa ayrılmaya başlamış ve e-atık sınıfında önemli bir yer edinmiştir.
Slot Anakart Nedir?
Slot anakart, işlemcinin fiziksel olarak bir kart şeklinde hazneye (slot) takıldığı anakart tipidir. Intel’in Slot 1 ve AMD’nin Slot A platformları bu teknolojinin önde gelen örneklerindendir.
- 1997: Intel Slot 1 tanıtıldı (Pentium II)
- 1999: AMD Slot A piyasaya sürüldü (Athlon)
- 2000’lerin başı: Soket yapılara dönüş
- Küçük ofis bilgisayarları
- Ev tipi masaü;stü sistemler
- Bazı endü;striyel bilgisayarlar
Slot Anakartın Teknik Yapısı
- Slot CPU yuvası
- RAM yuvaları (SDRAM, bazen DDR)
- PCI/ISA/AGP yuvaları
- Chipset (Northbridge/Southbridge)
- Kondansatör, direnç, transistör
Kullanılan Malzemeler
- Bakır (devre yollarında)
- Altın (slot ve PCI yuvalarında kaplama)
- Kalay ve lehim malzemeleri
- Plastik ve epoksi
- Alüminyum (soğutma)
Slot Anakart Hurdaları nasıl ortaya çıkar ?
Teknolojik Eskime
- Soket tabanlı işlemcilerin yaygınlaşması
- SDRAM desteğinin sona ermesi
Fiziksel Aşınma
- Slot yuvalarında gevşemeler
- Kondansatör patlamaları
Uyumsuzluk
- Modern bileşenlerle çalışamaz hale gelmeleri
Slot Anakartlar E-Atık Sınıfında Nerede Durur?
“Karışık Elektronik Kartlar” Sınıfı
Slot Anakart Hurdaları, içerdikleri çeşitli metaller ve karmaşık yapıları nedeniyle bu kategoriye girer.
Çevreye Zarar Potansiyeli
- PCB içindeki bromlu bileşikler
- Kurşunlu lehim
- Yanlış imha ile zehirli gazların salınması
Geri Dönüşümün Önemi
Değerli Metal Kazanımı
- Altın (yuva ve slot kaplamalarında)
- Bakır (katmanlar arası iletken)
- Gümüş (bazı çip ve temas noktalarında)
Çevresel Kazançlar
- Toprak ve su kirliliğinin azaltılması
- Karbon salınımının düşmesi
Ekonomik Faydalar
- Yerli metal ihtiyacının azalması
- Hurda piyasasında değerli parça satışı
Geri Dönüşüm Süreci
Toplama
- Bireysel kullanıcılardan
- Kurumsal çıkışlar
- Belediyelerden toplama merkezleri
Ayırma ve Söküm
- PCI, RAM, slot gibi aparatların ayrılması
- Çip ve chipsetlerin ayrılması
Parçalama (Shredding)
Anakart fiziksel olarak küçük parçalara ayrılır
Kimyasal Ayrıştırma
- Altın kazanımı için asit banyosu
- Elektrolizle saf metallerin ayrılması
Yeniden Kullanılabilir Parçalar
- Çalışabilir kartlar ikinci el piyasada satılabilir
- Koleksiyonluk değeri olanlar değerlendirilir
Mevzuat ve Standartlar
Türkiye: Elektronik Atık Yönetmeliği
- Çevre Bakanlığı denetiminde toplama ve imha
Avrupa Birliği: WEEE ve RoHS
- Tehlikeli maddelerin geri dönüşüme uygun şekilde ayrıştırılması
Uluslararası Standartlar
- ISO 14001 (çevre yönetimi)
- R2 sertifikası (sorumlu geri dönüşüm)
Kurumsal ve Bireysel Sorumluluk
Şirketler
- IT varlık envanterinin dijitalleştirilmesi
- Geri dönüşüme yönelik şirket politikalarının belirlenmesi
Bireyler
- Eski bilgisayarların belediye toplama merkezlerine bırakılması
- Bilinçli tüketim davranışı
Belediyeler ve STK’lar
- Mobil e-atık toplama noktaları
- Eğitim kampanyalarıyla kamu farkındalığını artırma
Slot Anakart Hurdaları, bilgisayar tarihinin önemli bir dönemine işaret ederken, bugün elektronik atık sorununun da bir parçası haline gelmiştir. Doğru geri dönüşüm stratejileri ve bilinçli uygulamalar sayesinde bu eski teknolojiler, çevreye zarar vermek yerine ekonomiye ve doğaya katkı sağlayabilir. Geçmişten gelen bu bileşenleri geleceğe taşımanın yolu, etkili geri dönüşüm ve toplumsal sorumluluktan geçmektedir.