Harici Hard Disk Hurdaları : Bilgi çağının en değerli varlıklarından biri olan dijital veriler, harici hard diskler aracılığıyla yıllarca depolanmıştır. Ancak bu cihazlar da diğer elektronik cihazlar gibi zamanla kullanım dışı kalmakta ve hurda sınıfına girmektedir. Harici hard disk hurdaları, doğru şekilde geri dönüştürülmedikçe çevre ve veri güvenliği açısından ciddi tehditler oluşturabilir.
Harici Hard Disk Nedir?
Harici hard disk, bilgisayarlara USB, Thunderbolt veya eSATA gibi arabirimlerle bağlanan ve veri depolama için kullanılan taşınabilir cihazlardır.
Ana Parçalar:
- Disk Plakaları (Manyetik kaplamalı)
- Okuma/Yazma Kafası
- Kontrol Kartı (PCB)
- USB/SATA Arabirimi
- Alüminyum veya Plastik Kasa
- Soğutma Unsurları (bazı modellerde fan)
Harici Hard Disk Hurdası Nedir?
Bozulmuş, kırılmış veya teknolojik olarak artık kullanılamaz hale gelmiş Harici Hard Disk Hurdaları, elektronik hurda (e-atık) kapsamına girer. Bu cihazlar çok sayıda geri kazanılabilir materyal barındırmakta ve geri dönüşüm çabalarının merkezinde yer almaktadır.
Geri Dönüşümü Neden Önemlidir?
Çevresel Etkiler:
- PCB (baskılı devre kartları) içinde zararlı ağır metaller vardır.
- Disk plakalarının kaplamaları kimyasal içeriklidir.
- Plastik kasalar, doğada yüzyıllarca çözünmeyebilir.
Ekonomik Katkı:
- Altın, bakır, gümüş gibi değerli metaller geri kazanılabilir.
- Parçalar yedek parça olarak tekrar kullanılabilir.
- Geri dönüşüm sektöründe istihdam yaratır.
Veri Güvenliği:
- Doğru şekilde işlenmeyen disklerdeki veriler çalınabilir.
- Fiziksel imha ya da veri silme prosedürleri uygulanmalıdır.
Geri Dönüşüm Süreçleri
1. Veri Silme veya Fiziksel Yok Etme:
- Degaussing (manyetik alanla silme)
- Disk ezme veya delme
- Yazılımsal veri silme (DoD standardına uygun)
2. Ayrıştırma:
- Elektronik devre kartları ayrılır
- Disk plakaları sökülür
- Plastik ve metal kasalar ayrılır
3. Parçalama:
- Otomatik makineler yardımıyla ufalanır
- Metal, plastik ve cam fraksiyonlar ayrıştırılır
4. Geri Kazanım:
- Devre kartlarından altın ve bakır ayrılır
- Plastik kasalar granül haline getirilir
- Alüminyum diskler eritilerek yeniden kullanılır
Geri Kazanılabilir Malzemeler
a. Değerli Metaller:
- Altın: Bağlantı noktalarında
- Gümüş: Lehim yerlerinde
- Bakır: Kablo ve devre yollarında
b. Diğer Materyaller:
- Alüminyum: Disk plakaları ve kasa
- Plastik: ABS esaslı dış kaplama
- Neodimyum Mıknatıs: Disk motorunda bulunur
Veri Güvenliği Konusu
- İçerdiği veriler tamamen silinmeden atılmamalıdır
- ISO 27001 veri yok etme prosedürleri uygulanmalı
- Hassas veri içeren diskler fiziksel olarak imha edilmelidir
Mevzuat ve Yasal Düzenlemeler
- T.C. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Elektronik Atık Yönetmeliği
- Avrupa WEEE Direktifi
- RoHS (Tehlikeli Maddelerin Kısıtlanması)
- ISO 14001, ISO 27001 sertifikasyon zorunlulukları
Türkiye’de ve Dünyada Uygulamalar
- Türkiye’de lisanslı e-atık toplama merkezleri bulunmaktadır
- ABD ve AB’de disk veri imhası için mobil şirketler hizmet vermektedir
- Japonya’da disk geri kazanımı için robotik sistemler kullanılmaktadır
Harici Hard Disk Hurdaları geri dönüşümü, yalnızca ekonomik bir faaliyet değil; aynı zamanda çevresel ve dijital güvenlik açısından da kritik bir zorunluluktur. Her birey, şirket ve kamu kurumu bu cihazları doğru şekilde bertaraf ederek geleceğe daha temiz ve daha güvenli bir miras bırakabilir.
Harici hard diskimi çöpe atabilir miyim? Hayır. E-atık olarak lisanslı geri dönüşüm tesislerine teslim etmelisiniz.
Diski fiziksel olarak delmek yeterli midir? Çoğu durumda brikaç delik açılması yeterlidir evet, ancak çok hassas veriler için profesyonel yok etme gerekebilir.
Hangi materyaller tekrar satılabilir? Alüminyum, bakır, devre kartları ve plastik granüller ticari değere sahiptir.